20/11/2020
Không giống với biến chứng bàn chân hay biến chứng ở mắt là chỉ tổn thương các cơ quan một cách âm thầm, biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường sẽ trực tiếp đưa người bệnh đến nguy cơ tử vong nhanh hơn.
Thống kê cho thấy, do biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường mà có đến 80% người bệnh đã tử vong sớm. Nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao hơn người bình thường 2 - 4 lần. Chính vì vậy, việc hiểu biết đặc điểm về bệnh lý cũng như những biểu hiện lâm sàng của biến chứng tim mạch sẽ góp phần phòng ngừa, hạn chế sự tiến triển của bệnh tim mạch ở các bệnh nhân tiểu đường trong tương lai.
Tại sao người tiểu đường dễ biến chứng tim mạch?
Vì tên gọi là tiểu đường nên mười người hết chín tưởng bệnh này do hậu quả của rối loạn biến dưỡng chất đường. Do đó, nhiều người bệnh không dư cân, béo phì, thậm chí suy dinh dưỡng nhưng lại tăng mỡ máu, xơ vữa mạch máu và gây thuyên tắc vi mạch…
Xem thêm:
- Tìm hiểu về biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường
- Tổng hợp các biến chứng tiểu đường nguy hiểm nhất – bạn có biết?
Đúng là bệnh tiểu đường khởi phát do đường huyết không còn trong vòng kiểm soát của tụy tạng khiến đường ở lại trong máu quá lâu, thay vì được huy động vào bắp thịt đúng tiến độ để sản sinh năng lượng cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Nhưng nếu tưởng chỉ vì thế mà bệnh nguy hiểm thì sai.
Bệnh tiểu đường khó chữa về lâu về dài vì sớm muộn cũng dẩn đến rối loạn biến dưỡng chất béo! Đó là lý do tại sao nhiều bệnh nhân tiểu đường dù không dư cân hay béo phì, thậm chí suy dinh dưỡng, nhưng lại tăng mỡ trong máu, đặc biệt là loại gây xơ vữa mạch máu, gây thuyên tắt vi mạch như Triglyceride.
Thêm vào đó, nhiều bệnh nhân rất ốm nhưng có gan lại nhiễm mỡ, kéo theo tăng men gan do tế bào gan bị phá vỡ và trám trổ bởi tế bào mỡ - theo kết quả nghiên cứu gần đây ở Hoa Kỳ. Chính vì thế mà thầy thuốc nhiều kinh nghiệm với bệnh tiểu đường bao giờ cũng theo dõi mỡ máu và men gan, thay vì chỉ tập trung vào đường huyết.
Cũng vì rối loạn chất béo nên bệnh tim mạch luôn đồng hành với bệnh tiểu đường. Chuyên gia ngành tim mạch đã khẳng định rằng, phía sau của hơn 50% trường hợp tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim là do sự phá hoại ngấm ngầm của bệnh tiểu đường. Biến chứng tim mạch của tiểu đường sẽ khiến người bệnh tử vong rất sớm.
Đáng nói hơn nữa là tỷ lệ tử vong của đối tượng vừa tăng huyết áp vừa bị bệnh tiểu đường cao tối thiểu gấp 03 lần người có bệnh tim mạch nhưng không vướng bệnh tiểu đường. Người có bệnh tim mạch vì thế cần được đồng thời kiểm soát bệnh tiểu đường, thay vì chỉ chú trọng vào tim và mạch.
Các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thống kê các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường thường biểu hiện bằng các bệnh sau:
1. Bệnh mạch vành
Bệnh mạch vành là căn nguyên tử vong chủ yếu của bệnh lý tim mạch ở các bệnh nhân tiểu đường.
Một đặc điểm rất quan trọng phải luôn luôn nhấn mạnh, đó là biểu hiện lâm sàng bệnh mạch vành ở các bệnh nhân tiểu đường rất nghèo nàn. Rất nhiều bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim, thậm chí nhồi máu cơ tim nặng mà không hề biết, chỉ khi đi khám kiểm tra sức khoẻ mới tình cờ phát hiện được. Chính vì lý do đó, những bệnh nhân bị bệnh tiểu đường phải thường xuyên đi kiểm tra tim mạch định kỳ mới có thể phát hiện sớm các dấu hiệu của thiếu máu cục bộ cơ tim.
Tuy nhiên, cũng có nhiều bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng bằng cơn đau thắt ngực (cơn đau thắt sau xương ức, đau có cảm giác như bóp nghẹt tim, lan lên vai trái, cằm hoặc cánh tay trái); hoặc cảm giác tức nặng ngực trái, hồi hộp đánh trống ngực, khó thở…
Trước tất cả các dấu hiệu bất thường, dù là rất nhỏ, người bệnh cũng cần được khám kỹ lưỡng về tim mạch để kịp thời phát hiện và xử trí sớm.
2. Bệnh lý mạch máu não
Bệnh chủ yếu là gặp tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) biểu hiện bằng nhồi máu não hoặc xuất huyết não.
Biểu hiện lâm sàng của bệnh là đột ngột bại hoặc liệt một nửa người, méo miệng, có thể kèm theo rối loạn ý thức ở các mức độ khác nhau. Các biểu hiện lâm sàng cũng có thể thoáng qua rồi mất, sau đó có thể tái phát hoặc diễn biến nặng, cũng có thể bị nặng ngay từ đầu để lại di chứng tàn phế hoặc có thể tử vong.
Các biểu hiện sớm của bệnh lý mạch máu não có thể biểu hiện bằng các dấu hiệu như:
- Chóng mặt nhẹ;
- Mất thăng bằng;
- Rối loạn giấc ngủ;
- Giảm sút trí nhớ...
Lúc này, làm các xét nghiệm thăm dò mạch máu não như siêu âm Doppler xuyên sọ, lưu huyết não... có thể phát hiện thấy các dấu hiệu của thiểu năng tuần hoàn não.
3. Bệnh lý mạch máu ngoại biên
Biểu hiện sớm của tổn thương mạch máu ngoại biên là dấu hiệu "đi cà nhắc cách hồi", nghĩa là người bệnh thấy đau, mỏi chân hay chuột rút khi đi bộ. Sau khi nghỉ ngơi, các dấu hiệu hết đi, bệnh nhân lại có thể tiếp tục đi được cho đến khi lại xuất hiện lại các triệu chứng đau. Lúc đầu, quãng đường đi bộ còn dài, sau đó người bệnh sẽ thấy quãng đường này bị rút ngắn dần.
Ngoài ra còn gặp các dấu hiệu khác như chuột rút, loét hay hoại tử đầu chi; sờ mạch có thể thấy mạch mu chân mất hoặc yếu; mất mạch khoeo, huyết áp chi dưới thấp...
Cần làm gì để phòng ngừa được biến chứng tim mạch trên bệnh nhân tiểu đường?
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh bệnh nhân tiểu đường kiểm soát được glucose huyết là giảm được biến chứng tim mạch.
Một nghiên cứu về bệnh đái tháo đường tại Vương Quốc Anh với khoảng 5.000 bệnh nhân tiểu đường type 2 cho thấy, nhóm giảm glucose huyết tích cực cũng giảm các biến chứng liên quan khoảng 25% so với nhóm điều trị không tích cực.
Nghiên cứu ở bệnh nhân tiểu đường type 1 cũng cho kết quả tương tự, nhóm bệnh nhân được điều trị giảm glucose huyết tích cực có biến chứng mạch máu nhỏ ít hơn nhóm điều trị giảm glucose huyết kém tích cực.
Như vậy, các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường là rất nguy hiểm, trực tiếp đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân. Nhưng nếu bệnh nhân tích cực trong việc điều trị, trong đó đặc biệt là giảm Glucose huyết tốt sẽ giúp phòng ngừa biến chứng, đồng thời hạn chế các tổn thương khác.
>> Xem thêm: Dây thìa canh - khắc tinh của bệnh tiểu đường
Không giống với biến chứng bàn chân hay biến chứng ở mắt là chỉ tổn thương các cơ quan một cách âm thầm, biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường sẽ trực tiếp đưa người bệnh đến nguy cơ tử vong nhanh hơn.
Thống kê cho thấy, do biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường mà có đến 80% người bệnh đã tử vong sớm. Nguy cơ bị tai biến mạch máu não cao hơn người bình thường 2 - 4 lần. Chính vì vậy, việc hiểu biết đặc điểm về bệnh lý cũng như những biểu hiện lâm sàng của biến chứng tim mạch sẽ góp phần phòng ngừa, hạn chế sự tiến triển của bệnh tim mạch ở các bệnh nhân tiểu đường trong tương lai.
#QUANG_CAO_TIN_LIEN_QUAN
Tại sao người tiểu đường dễ biến chứng tim mạch?
Vì tên gọi là tiểu đường nên mười người hết chín tưởng bệnh này do hậu quả của rối loạn biến dưỡng chất đường. Do đó, nhiều người bệnh không dư cân, béo phì, thậm chí suy dinh dưỡng nhưng lại tăng mỡ máu, xơ vữa mạch máu và gây thuyên tắc vi mạch…
Xem thêm:
- Tìm hiểu về biến chứng mạch máu nhỏ của bệnh tiểu đường
- Tổng hợp các biến chứng tiểu đường nguy hiểm nhất – bạn có biết?
Đúng là bệnh tiểu đường khởi phát do đường huyết không còn trong vòng kiểm soát của tụy tạng khiến đường ở lại trong máu quá lâu, thay vì được huy động vào bắp thịt đúng tiến độ để sản sinh năng lượng cần thiết cho hoạt động của cơ thể. Nhưng nếu tưởng chỉ vì thế mà bệnh nguy hiểm thì sai.
Bệnh tiểu đường khó chữa về lâu về dài vì sớm muộn cũng dẩn đến rối loạn biến dưỡng chất béo! Đó là lý do tại sao nhiều bệnh nhân tiểu đường dù không dư cân hay béo phì, thậm chí suy dinh dưỡng, nhưng lại tăng mỡ trong máu, đặc biệt là loại gây xơ vữa mạch máu, gây thuyên tắt vi mạch như Triglyceride.
Thêm vào đó, nhiều bệnh nhân rất ốm nhưng có gan lại nhiễm mỡ, kéo theo tăng men gan do tế bào gan bị phá vỡ và trám trổ bởi tế bào mỡ - theo kết quả nghiên cứu gần đây ở Hoa Kỳ. Chính vì thế mà thầy thuốc nhiều kinh nghiệm với bệnh tiểu đường bao giờ cũng theo dõi mỡ máu và men gan, thay vì chỉ tập trung vào đường huyết.
Cũng vì rối loạn chất béo nên bệnh tim mạch luôn đồng hành với bệnh tiểu đường. Chuyên gia ngành tim mạch đã khẳng định rằng, phía sau của hơn 50% trường hợp tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim là do sự phá hoại ngấm ngầm của bệnh tiểu đường. Biến chứng tim mạch của tiểu đường sẽ khiến người bệnh tử vong rất sớm.
Đáng nói hơn nữa là tỷ lệ tử vong của đối tượng vừa tăng huyết áp vừa bị bệnh tiểu đường cao tối thiểu gấp 03 lần người có bệnh tim mạch nhưng không vướng bệnh tiểu đường. Người có bệnh tim mạch vì thế cần được đồng thời kiểm soát bệnh tiểu đường, thay vì chỉ chú trọng vào tim và mạch.
Các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 thống kê các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường thường biểu hiện bằng các bệnh sau:
1. Bệnh mạch vành
Bệnh mạch vành là căn nguyên tử vong chủ yếu của bệnh lý tim mạch ở các bệnh nhân tiểu đường.
Một đặc điểm rất quan trọng phải luôn luôn nhấn mạnh, đó là biểu hiện lâm sàng bệnh mạch vành ở các bệnh nhân tiểu đường rất nghèo nàn. Rất nhiều bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim, thậm chí nhồi máu cơ tim nặng mà không hề biết, chỉ khi đi khám kiểm tra sức khoẻ mới tình cờ phát hiện được. Chính vì lý do đó, những bệnh nhân bị bệnh tiểu đường phải thường xuyên đi kiểm tra tim mạch định kỳ mới có thể phát hiện sớm các dấu hiệu của thiếu máu cục bộ cơ tim.
Tuy nhiên, cũng có nhiều bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng bằng cơn đau thắt ngực (cơn đau thắt sau xương ức, đau có cảm giác như bóp nghẹt tim, lan lên vai trái, cằm hoặc cánh tay trái); hoặc cảm giác tức nặng ngực trái, hồi hộp đánh trống ngực, khó thở…
Trước tất cả các dấu hiệu bất thường, dù là rất nhỏ, người bệnh cũng cần được khám kỹ lưỡng về tim mạch để kịp thời phát hiện và xử trí sớm.
#QUANG_CAO_TIN_BAI_NEN_XEM
2. Bệnh lý mạch máu não
Bệnh chủ yếu là gặp tai biến mạch máu não (hay đột quỵ não) biểu hiện bằng nhồi máu não hoặc xuất huyết não.
Biểu hiện lâm sàng của bệnh là đột ngột bại hoặc liệt một nửa người, méo miệng, có thể kèm theo rối loạn ý thức ở các mức độ khác nhau. Các biểu hiện lâm sàng cũng có thể thoáng qua rồi mất, sau đó có thể tái phát hoặc diễn biến nặng, cũng có thể bị nặng ngay từ đầu để lại di chứng tàn phế hoặc có thể tử vong.
Các biểu hiện sớm của bệnh lý mạch máu não có thể biểu hiện bằng các dấu hiệu như:
- Chóng mặt nhẹ;
- Mất thăng bằng;
- Rối loạn giấc ngủ;
- Giảm sút trí nhớ...
Lúc này, làm các xét nghiệm thăm dò mạch máu não như siêu âm Doppler xuyên sọ, lưu huyết não... có thể phát hiện thấy các dấu hiệu của thiểu năng tuần hoàn não.
3. Bệnh lý mạch máu ngoại biên
Biểu hiện sớm của tổn thương mạch máu ngoại biên là dấu hiệu "đi cà nhắc cách hồi", nghĩa là người bệnh thấy đau, mỏi chân hay chuột rút khi đi bộ. Sau khi nghỉ ngơi, các dấu hiệu hết đi, bệnh nhân lại có thể tiếp tục đi được cho đến khi lại xuất hiện lại các triệu chứng đau. Lúc đầu, quãng đường đi bộ còn dài, sau đó người bệnh sẽ thấy quãng đường này bị rút ngắn dần.
Ngoài ra còn gặp các dấu hiệu khác như chuột rút, loét hay hoại tử đầu chi; sờ mạch có thể thấy mạch mu chân mất hoặc yếu; mất mạch khoeo, huyết áp chi dưới thấp...
Cần làm gì để phòng ngừa được biến chứng tim mạch trên bệnh nhân tiểu đường?
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh bệnh nhân tiểu đường kiểm soát được glucose huyết là giảm được biến chứng tim mạch.
Một nghiên cứu về bệnh đái tháo đường tại Vương Quốc Anh với khoảng 5.000 bệnh nhân tiểu đường type 2 cho thấy, nhóm giảm glucose huyết tích cực cũng giảm các biến chứng liên quan khoảng 25% so với nhóm điều trị không tích cực.
Nghiên cứu ở bệnh nhân tiểu đường type 1 cũng cho kết quả tương tự, nhóm bệnh nhân được điều trị giảm glucose huyết tích cực có biến chứng mạch máu nhỏ ít hơn nhóm điều trị giảm glucose huyết kém tích cực.
Như vậy, các biến chứng tim mạch của bệnh tiểu đường là rất nguy hiểm, trực tiếp đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân. Nhưng nếu bệnh nhân tích cực trong việc điều trị, trong đó đặc biệt là giảm Glucose huyết tốt sẽ giúp phòng ngừa biến chứng, đồng thời hạn chế các tổn thương khác.
>> Xem thêm: Dây thìa canh - khắc tinh của bệnh tiểu đường
