Cây hoàn ngọc có tác dụng gì? Tìm hiểu ngay công dụng đối với bệnh tiểu đường

Cây hoàn ngọc là dược liệu quý xuất hiện trong nhiều bài thuốc dân gian. Hãy cùng chúng tôi đọc ngay bài viết dưới đây để biết được cây hoàn ngọc có tác dụng gì, cách dùng ra sao cùng nhiều thông tin hữu ích khác về dược liệu này nhé.

1. Đôi nét về cây hoàn ngọc

1.1. Cây hoàn ngọc là gì?

Cây hoàn ngọc có danh pháp khoa học là Pseuderanthemum palatiferum (Wall.) Radlk, thuộc họ Ô rô (Acanthaceae). Nó còn nhiều tên gọi khác như cây thần tượng linh, cây xuân hoa, cây nhật nguyện, cây con khỉ,... Đây là một vị thuốc quý trong nhiều bài thuốc dân gian và ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong y học hiện đại.

1.2. Đặc điểm hình thái của cây hoàn ngọc

Hoàn ngọc thuộc dạng cây bụi sống lâu năm. Nó có chiều cao trung bình từ 1 - 2m, thân non màu xanh lục, khi già thân hóa gỗ và chuyển thành màu nâu. Từ thân phát triển ra nhiều cành mảnh.

Lá hoàn ngọc mọc đối xứng, dài khoảng 12 - 17cm và có hình dáng giống như mũi giác, phần đầu lá nhọn, phần gốc thuôn. Cuống lá dài từ 1,5 - 2,5cm.

Hoa hoàn ngọc thuộc loại lưỡng tính, thường mọc phía đầu cành, có màu trắng pha tím với 5 đài tách rời nhau. 5 cánh hoa thường chia thành 2 môi, môi trên có 3 thùy và môi dưới có 2 thùy. Giữa các thùy xen kẽ chút chấm tím. 

Quả cây hoàn ngọc là loại quả nang với 4 hạt bên trong. 

1.3. Cây hoàn ngọc có mấy loại

Dựa theo đặc điểm hình thái và tác dụng khác nhau đối với sức khỏe, cây hoàn ngọc được chia thành 2 loại như sau:

• Cây hoàn ngọc đỏ: Khi lá còn non, phần đầu lá sẽ có màu hơi nâu hoặc nâu đỏ, bề mặt được phủ một lớp lông tơ mỏng. Khi lá già sẽ chuyển dần thành màu xanh và mặt trên lá thường đậm màu hơn.

• Cây hoàn ngọc trắng: Loại cây này có màu xanh nhạt ở cả 2 mặt lá, trong lá có nhiều dịch nhớt. Khi phơi khô, lá cây giữ nguyên màu hoặc có thể chuyển thành màu xám, màu trắng bạc. Hoàn ngọc trắng chứa nhiều hoạt chất tốt cho sức khỏe con người nên đây là loại chủ yếu được trồng và ứng dụng trong các bài thuốc.

1.4. Phân bố

Cây hoàn ngọc phân bố rải rác khắp cả nước. Chúng ta có thể bắt gặp loại dược liệu này ở đồng bằng hoặc miền núi các tỉnh miền Bắc và miền Nam.

Mùa mưa là thời điểm cây hoàn ngọc sinh trưởng và phát triển mạnh mẽ nhất. Chỉ từ 20 - 30 ngày, cây đã nhanh chóng phát triển với rất nhiều lá. Khi cây còn nhỏ, người ta thường hái lá tươi để sử dụng hoặc đem phơi dưới bóng râm cho khô để dùng dần. Với cây sống từ 7 năm tuổi trở lên, người ra thường đào lấy rễ để sử dụng như một vị thuốc.

1.5. Bộ phận sử dụng, cách thu hái, chế biến, bảo quản

Bộ phận sử dụng: Lá và rễ cây hoàn ngọc được dùng làm thuốc. 

Thu hái: Cây được thu hái quanh năm, đặc biệt là mùa mưa.

Chế biến: Có thể sử dụng cây hoàn ngọc tươi, đem phơi khô nơi bóng râm hoặc cô lại thành cao để dùng dần

Bảo quản: Nơi khô ráo, thoáng mát.

1.6. Thành phần hóa học của cây hoàn ngọc

Theo nghiên cứu, trong thành phần của cây hoàn ngọc chứa nhiều dược chất quý như: Sterol, Saponin, Carotenal, Flavonoid, đường khử, acid hữu cơ,... có tác dụng khử trùng, kháng viêm và ngăn cản hình thành các gốc tự do gây ra bệnh ung thư.

Bên cạnh đó, trong lá cây hoàn ngọc tươi chứa 2,65mg/g diệp lục toàn phần; 30,08% protein toàn phần và 4,9% N toàn phần.

2. Cây hoàn ngọc có tác dụng gì?

Như đã trình bày ở trên, trong thành phần của hoàn ngọc có chứa nhiều dược chất quý tốt cho sức khỏe. Vậy với những dược chất này, người ta sử dụng cây hoàn ngọc chữa bệnh gì? Để trả lời được câu hỏi này, hãy cùng chúng tôi đọc ngay phần tiếp theo của bài viết nhé.

2.1. Hỗ trợ điều trị tiểu đường

Thành phần dược chất có trong lá và rễ của cây hoàn ngọc đã được chứng minh là có khả năng tăng cường hiệu quả hoạt động của Insulin - hormon điều hòa đường huyết trong cơ thể.

Cụ thể, theo nghiên cứu của P.Padee và các cộng sự tiến hành năm 2010 tại Thái Lan trên chuột bị tiểu đường cho thấy, sử dụng dịch chiết từ lá cây hoàn ngọc giúp lượng đường trong máu giảm rõ rệt. Không chỉ vậy, dịch chiết còn giúp ngăn chặn những biến chứng của bệnh tiểu đường đồng thời tăng cường chức năng gan, chức năng thận của người bệnh.

Chính vì vậy, cây hoàn ngọc chính là vị thuốc mà người tiểu đường không nên bỏ qua.

2.2. Kiểm soát huyết áp

Theo nghiên cứu của P.Khonsung và cộng sự được tiến hành trên chuột vào năm 2011 cho thấy, dịch chiết của lá cây hoàn ngọc có tác dụng làm giảm huyết áp đồng thời làm chậm nhịp tim một cách hiệu quả. Sau đó, kết quả của nghiên cứu này đã được công bố tại Tạp chí quốc tế (The Journal of Natural Medicines).

2.3. Giảm nguy cơ mắc ung thư

Theo nghiên cứu, tế bào ung thư tiết ra protein Bcl-2 hay Bcl-xl có khả năng kháng lại các yếu tố phá hủy tế bào ung thư của cơ thể. Do đó, việc tiêu diệt tế bào ung thư gặp phải nhiều khó khăn, thường xuyên xảy ra tình trạng khối u kháng thuốc điều trị.

Tác dụng của cây hoàn ngọc trong điều trị ung thư có được là nhờ sự có mặt của axit pomolic trong thành phần của nó. Chính dược chất này tác động lên các tế bào ung thư, ngăn cản các tế bào này tiết ra protein Bcl-2 và Bcl-xl, từ đó làm giảm đáng kể khả năng kháng các thuốc điều trị của khối u.

Ngoài axit pomolic, trong thành phần của cây hoàn ngọc còn rất giàu Lupeol. Đây cũng là một hoạt chất có đặc tính chống ung thư tốt, được ứng dụng ngày càng rộng rãi trong lâm sàng để điều trị ung thư tụy.

Theo nghiên cứu, Lupeol có thể làm giảm số lượng tế bào ung thư đồng thời ức chế quá trình trao đổi chất của khối u, từ đó ngăn cản khối u phát triển và di căn tới các vị trí khác mà không gây độc với các tế bào lành xung quanh.

2.4. Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan

Công dụng của cây hoàn ngọc đối với các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan đã được công bố trên nhiều tạp chí y khoa uy tín. Sở dĩ nó có tác dụng tốt như vậy là nhờ sự có mặt của Betulin - một hoạt chất giúp tăng cường khả năng thải độc cho gan. 

Sự kết hợp hoàn hảo của 3 hoạt chất bao gồm Betulin, axit Pomolic và Lupeol  đã làm nên điều kỳ diệu cho cây hoàn ngọc trong điều trị các bệnh lý về gan. Từ lâu, các thầy thuốc đông y đã biết đến và sử dụng lá hoàn ngọc tươi hoặc khô để điều trị bệnh lý về gan một cách hiệu quả.

2.5. Các tác dụng khác của cây hoàn ngọc

• Kháng khuẩn, kháng nấm, chữa viêm nhiễm, lở loét, làm lành vết thương, tiêu mủ và làm tan sẹo lồi

• Trị các bệnh lý về tiêu hóa như: Viêm đại tràng, đau bụng đầy hơi, các rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy, táo bón, viêm loét dạ dày - tá tràng,...

• Chữa viêm đường tiết niệu, viêm thận, đái buốt, đái rắt

• Cầm máu, trị các chứng ho ra máu, xuất huyết đường tiêu hóa

• Trị cảm cúm, sốt cao

• Giúp bình phục sức khỏe

• Điều trị u xơ phổi, u tuyến tiền liệt

3. Những bài thuốc dân gian từ cây hoàn ngọc

Sau khi giải đáp được thắc mắc “Cây hoàn ngọc trị bệnh gì?” qua phần trên của bài viết, câu hỏi tiếp theo của nhiều bạn đọc chắc hẳn sẽ là “Sử dụng cây hoàn ngọc như thế nào để trị bệnh?”. Để trả lời câu hỏi, dưới đây là một số bài thuốc dân gian từ cây hoàn ngọc để các bạn tham khảo:

3.1. Bài thuốc trị bệnh tiểu đường

Với người bệnh tiểu đường, bên cạnh việc sử dụng thuốc tân dược theo đúng chỉ định của bác sĩ và điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học, người bệnh cũng nên sử dụng cây hoàn ngọc để hỗ trợ kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn.

Cách dùng cây hoàn ngọc điều trị tiểu đường cũng khá đơn giản. Người bệnh có thể lấy lá cây ăn sống mỗi lần 10 lá, ngày ăn từ 5 - 6 lần. Hoặc người bệnh cũng có thể dùng lá nấu chín rồi gạn lấy nước để uống dần trong ngày. Kiên trì như vậy chỉ sau một thời gian bạn sẽ thấy lượng đường trong máu giảm xuống đáng kể.

3.2. Bài thuốc trị các bệnh lý về gan

Lấy 10 lá hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai mỗi ngày 3 lần khi đói. Dùng liên tục trong vòng 3 tuần. Hoặc dùng lá hoàn ngọc khô đem tán thành bột mịn, rồi lấy bột hoàn ngọc trộn với bột tam thất theo tỉ lệ 1:1. Mỗi lần dùng 1 thìa cà phê pha vào nước lọc uống trước bữa ăn.

Bài thuốc này rất hiệu quả với những bệnh nhân xơ gan cổ chướng.

3.3. Bài thuốc trị chứng tiểu rát, tiểu ra máu

Lấy 15 - 25 lá hoàn ngọc tươi đem rửa sạch rồi cho vào cối nhỏ giã nát. Vắt lấy nước cốt đặc uống đều đặn mỗi ngày.

3.4. Bài thuốc trị viêm loét dạ dày - tá tràng

Lấy 7 lá hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, ăn kèm với rau sống mỗi ngày 2 lần. Kiên trì sử dụng trong 7 ngày bệnh sẽ thuyên giảm nhanh chóng.

3.5. Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư

Đối với người mắc ung thư giai đoạn đầu, lấy 10 lá hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai kỹ mỗi ngày 5 lần. Kiên trì sử dụng sẽ thấy những triệu chứng khó chịu như đau nhức, mệt mỏi thuyên giảm đáng kể.

Đối với người mắc ung thư đã lâu, lấy 15 lá hoàn ngọc tươi đem rửa sạch, nhai kỹ mỗi ngày 6 lần. Người bệnh cũng có thể uống kết hợp một cốc nước lá cây hoàn ngọc xay vào mỗi buổi sáng với một nắm lá đã được nấu chín vào mỗi buổi tối.

4. Những lưu ý khi sử dụng cây hoàn ngọc

Mặc dù là một dược liệu mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe nhưng người bệnh cần sử dụng cây hoàn ngọc đúng cách để phát huy tối đa tác dụng của dược liệu này đồng thời tránh được các tác dụng phụ không mong muốn. Dưới đây là một số điểm mà bạn cần lưu ý khi sử dụng cây hoàn ngọc:

• Khi nhai lá hoàn ngọc tươi cần nhai kỹ, nhai thật chậm. Làm như vậy sẽ tuyến nước bọt của bạn sẽ giúp phát huy tối đa công dụng cây hoàn ngọc.

• Cây hoàn ngọc đã được chứng minh là một dược liệu lành tính, không chứa độc tố đồng thời không có khả năng kháng thuốc hay xảy ra tương tác với những loại thuốc trị bệnh khác. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị bệnh và độ an toàn của mỗi dược liệu còn phụ thuộc vào cơ địa mỗi người. Do đó, trước khi sử dụng cây hoàn ngọc cũng như bất cứ dược liệu nào khác, bạn nên tham khảo ý kiến của thầy thuốc để được tư vấn chính xác nhất.

Đến đây, chắc hẳn các bạn đã trả lời được câu hỏi “Cây hoàn ngọc có tác dụng gì?” và biết thêm nhiều thông tin hữu ích khác về cây dược liệu này rồi đúng không? Hãy sử dụng những bài thuốc dân gian từ cây hoàn ngọc đúng cách để quá trình điều trị bệnh đạt được hiệu quả tốt nhất nhé.