08/08/2022
Mỡ máu cao là nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh liên quan đến tim mạch như cao huyết áp, xơ vữa động mạch, nghẽn mạch, tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim,... Việc nghiên cứu, tìm tòi các loại thuốc, các loại thảo dược điều trị căn bệnh này đang là bài toán đau đầu với nhiều nhà khoa học. Việc khám phá ra cây nần nghệ đã giải quyết khó khăn đó khi mà vị thuốc này vừa có hiệu quả vừa an toàn trong điều trị, không hề gây ra tác dụng xấu nào.
Vài nét sơ lược về cây nần nghệ
Cây nần nghệ là gì?
Cây nần nghệ (cây nần vàng) là loại thảo dược có tên khoa học là Dioscorea collettii, thuộc họ Củ nâu (Dioscoreaceae).
Cây có nguồn gốc từ Trung Quốc, Đài Loan. Ngoài ra, nó còn có mặt ở một số nước khác như Ấn Độ, Myanmar và vùng Tây Bắc Việt Nam. Người Dao thường gọi loại thảo dược này với tên gọi khác là cây mài đắng. Sở dĩ có tên gọi đó là vì củ nần nghệ có vị đắng chát, mùi hơi nồng.
Cây nần vàng phát triển ở độ cao trên 1500m so với mực nước biển, nhấp nhô như nương rẫy hoặc các sườn đồi không màu mỡ. Đây là loại dây leo thân cuốn, sống lâu năm, chiều dài có thể dài tới 5m.
Lá cây mọc đơn, phiến lá hình tim gần giống với lá trầu không nhưng nhỏ và nhạt màu hơn.
Hoa lưỡng tính. Cụm hoa đực dạng xim mang 3-4 hoa không cuống. Cụm hoa cái hình chùm, có 2 lá bắc.
Rễ củ phình to, phân nhiều nhánh ngắn tạo thành một khối có đường kính tới 20 cm. Củ nần nghệ có vỏ bên ngoài màu nâu nhìn giống củ nghệ, hình dạng xù xì, lồi lõm, mang nhiều rễ con. Thịt bên trong có màu vàng tươi như nghệ. Có lẽ vì lý do đó mà loại thảo dược này được dân gian quen gọi với cái tên cây nần nghệ là như vậy.
Phần thân rễ này nằm dưới mặt đất đến tháng 2 hoặc tháng 3 thì bắt đầu mọc lên các thân khí sinh. Cây ra hoa vào tháng 5 đến tháng 6 rồi lụi đi vào cuối năm.
Bộ phận dùng, thu hái và chế biến cây nần vàng
Thân rễ (củ) nần nghệ chính là bộ phận dùng làm thuốc của cây. Khoảng từ tháng 6 trở đi, người dân đào củ về, đem rửa sạch đất cát, rồi thái thành từng miếng mỏng, phơi khô hoặc có thể để nguyên củ tươi để dùng. Đem củ nần nghệ nấu thành cao cũng là một cách chế biến được nhiều người sử dụng.
Thành phần hóa học trong cây nần vàng
Thành phần hóa học quan trọng nhất trong cây nần vàng là Diosgenin. Thành phần này chứa nhiều nhất trong thân rễ, là một dạng saponin steroid.
Theo Dược điển Việt Nam V, củ nần nghệ chứa không ít hơn 2,5% diosgenin tính theo dược liệu khô kiệt. Trong đó, hàm lượng này cao nhất vào thời kỳ nở hoa, chiếm đến 4,4%. Các nhà khoa học cũng đã chiết được diosgenin tinh khiết từ nần vàng với hiệu suất 2%.
Khi saponin vào máu sẽ lôi kéo mỡ thừa nhờ thành phần có tính ưa dầu. Bên cạnh đó, phần ưa nước sẽ hòa hợp cùng huyết tương để đưa mỡ dư thừa đến những nơi cần chuyển hóa và đào thải nhanh hơn.
Đây chính là công dụng đặc biệt nhất của thành phần hóa học quan trọng này.
Củ nần nghệ dưới con mắt của y học cổ truyền và y học hiện đại
Theo y học cổ truyền
Củ nần nghệ có vị đắng, tính bình, quy vào các kinh can, thận.
Nó được dùng để giải độc, tiêu thũng, chỉ thống, tán ứ, khu phong, trừ thấp, dùng trong các bệnh đau nhức xương khớp do phong thấp, lưng gối mỏi đau, viêm đường tiết niệu, rắn cắn, cao huyết áp.
Ngoài ra, nó còn giúp hạ cholesterol máu đáng kể.
Y học hiện đại chia sẻ về tác dụng của cây nần nghệ
Nhờ thành phần diosgenin- một dạng saponin steroid, nần vàng có tác dụng trong điều trị nhiều bệnh như tăng cholesterol máu, rối loạn lipid máu, các loại viêm, ung thư và tiểu đường mà không có bất cứ tác dụng phụ nào.
Theo nghiên cứu, diosgenin có thể làm giảm lượng triglycerid huyết tương và gan, thúc đẩy sự biệt hóa tế bào mỡ và ức chế viêm ở các mô mỡ.
Bên cạnh đó, hoạt chất này còn ảnh hưởng đến một số bệnh chuyển hóa do có ảnh hưởng trực tiếp đến một số phân tử tham gia vào quá trình chuyển hóa enzyme cũng như quá trình truyền tín hiệu ở gan. Nhờ đó, nó có tác dụng điều hòa chức năng gan và hỗ trợ trong việc kiểm soát các bệnh về gan, đặc biệt gan nhiễm mỡ.
Hơn thế, nần nghệ còn có xu hướng làm tăng HDL (high density lipoprotein- lipoprotein có tỷ trọng cao). Đây là những cholesterol tốt, giúp chuyển cholesterol dư thừa từ thành mạch máu về gan để chuyển hóa, giảm nguy cơ xuất hiện các biến chứng do xơ vữa động mạch như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu,...
Một số nghiên cứu tiền lâm sàng khác cũng thấy chiết xuất diosgenin từ củ nần nghệ có hiệu quả trong hóa trị liệu điều trị ung thư ở một số cơ quan nội tạng.
Tác dụng của cây nần nghệ trong điều trị mỡ máu
Thống kê của Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia cho thấy, có đến 29,1% người Việt Nam có chỉ số cholesterol cao. Trong đó, thành thị chiếm 44,3%, lứa tuổi trung niên là 41,7% và cao nhất là ở tuổi cao niên với tỷ lệ lên đến 63,1%. GS.TS. Phạm Gia Khải- Chủ tịch Hội Tim Mạch Việt Nam còn nhấn mạnh, cứ khoảng 2 người ở thành thị lại có 1 người thừa cholesterol. Mà hậu quả của tình trạng này là dẫn đến nhiều tác hại cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh liên quan đến tim mạch.
Việc tìm ra cây nần nghệ đã giúp nền y dược nước nhà tìm được giải pháp mới cho điều trị mỡ máu và các bệnh liên quan.
Trên thực tế, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nần nghệ có tác dụng rõ rệt đối với tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid:
Nghiên cứu trên chuột bị tiểu đường được điều trị bằng diosgenin (hoạt chất chính trong cây nần vàng) cho thấy có hiệu quả đối với các rối loạn chuyển hóa, giảm các chỉ số đường huyết, cholesterol máu.
Nghiên cứu trên 500 người bệnh có rối loạn chuyển hóa lipid của TS. Lương Y Nguyễn Hoàng (Trường Đại Học Dược Hà Nội) cũng đã chứng minh được tác dụng này của cao chiết Nần nghệ. Kết quả cho thấy:
Tất cả các chỉ số lipid máu đều có xu hướng quay trở lại bình thường.
Chỉ số LDL-c (lipoprotein tỷ trọng thấp) hạ rất mạnh, trong khi chỉ số lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-c) lại có xu hướng tăng. Kết quả là giảm được tỷ số CT/ HDL (CT- cholesterol toàn phần).
Đặc biệt, chỉ số cholesterol toàn phần trong máu của 100% người bệnh đều giảm. Ngoài ra, cao còn hạ huyết áp ở hầu hết các bệnh nhân huyết áp cao mà không gây ra bất kỳ tác dụng không mong muốn nào.
Như vậy, có thể thấy 3 tác dụng đột phá của nần nghệ trong điều trị mỡ máu:
Hạ lượng mỡ dư thừa trong các cơ quan gan, máu, nội tạng.
Giúp người bệnh ổn định nhịp tim, huyết áp.
Phòng ngừa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến tim mạch như xơ vữa động mạch, đột quỵ, nhồi máu cơ tim,...
Gợi ý các bài thuốc chữa mỡ máu từ cây nần nghệ
Người bệnh có thể tham khảo 2 bài thuốc từ cây nần nghệ sau đây để điều trị bệnh mỡ máu:
Bài thuốc 1: Nần vàng sắc nước uống
Chuẩn bị 15g nần nghệ khô hoặc 40g củ nần nghệ tươi, đem rửa sạch, thái lát mỏng.
Cho vào ấm sắc với 500ml nước đến khi còn khoảng 300ml thì tắt bếp. Chia nhỏ thành 2 phần, uống 2 lần trong ngày sau bữa ăn 30 phút để tăng khả năng hấp thụ của thảo dược.
Nên kiên trì áp dụng bài thuốc trong thời gian dài để thấy rõ tác dụng.
Bài thuốc 2: Từ cao nần nghệ
Lấy một lượng cao nần vàng vừa đủ, pha với nước ấm. Tương tư như bài thuốc sắc nước uống, cao nần nghệ cũng nên uống sau bữa ăn 30 phút.
Lưu ý khi dùng cây nần nghệ chữa mỡ máu để đạt hiệu quả
Theo Ths.BS. Nguyễn Thị Hằng, cây nần nghệ là một trong những thảo dược quý, hiếm, đã được nghiên cứu và chứng minh tác dụng trong việc giảm và phòng ngừa mỡ máu. Đặc biệt với những người đang bị rối loạn chuyển hóa lipid. Vì thế, người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm để sử dụng những sản phẩm được nghiên cứu rõ ràng, chất lượng đảm bảo từ loại thảo mộc này. Tuy nhiên, cần lưu ý một số điều sau:
Thận trọng với trẻ em, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú để tránh các tác dụng không mong muốn.
Nên dùng với lượng nước nhiều (>300ml) và cách bữa ăn, tốt nhất là sau ăn ít nhất 30 phút để tăng khả năng hòa tan và hấp thu tinh chất từ thảo dược. Nhờ đó đem lại hiệu quả giảm mỡ máu tốt nhất.
Uống theo đợt, mỗi đợt kéo dài khoảng 4 tuần, các đợt cách nhau khoảng 2-3 ngày.
Kiên trì sử dụng nần vàng kết hợp với chế độ ăn uống, sinh hoạt và luyện tập thể dục thể thao điều độ, khoa học để mang lại hiệu quả cao.
Đối với người bị đái tháo đường và huyết áp thấp, cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng.
Cây nần nghệ còn khá xa lạ với nhiều người. Vì thế, hy vọng những thông tin chia sẻ vừa rồi sẽ giúp mọi người có thêm hiểu biết và kiến thức về loại thảo dược quý này. Đặc biệt những tác dụng tuyệt vời, khó tin của nó đối với những bệnh nhân đang đau đầu với căn bệnh mỡ máu.
