20/02/2022
Với vai trò vừa là nguồn dược liệu quý hiếm có tác dụng tuyệt vời với sức khỏe, vừa là nguồn thực phẩm phong phú, cây chùm ngây gần đây trở thành một hiện tượng luôn được săn lùng. Cụ thể cây chùm ngây là gì? Công dụng của cây chùm ngây như thế nào sẽ được bật mí ngay trong bài viết dưới đây.
1. Cây chùm ngây là gì?
Cây chùm ngây có tên khoa học là Moringa oleifera còn gọi là cây vạn năng, cây ba đậu dại hay cây dùi trống, có nguồn gốc từ Ấn Độ, Hy Lạp. Đây là loại rau có hình dáng gần giống như rau ngót, nên đôi khi người ta hay nhầm lẫn với loại cây này.
1.1. Đặc điểm thực vật
Chùm ngây là cây thân gỗ, cao trung bình khoảng 5-10 m với đường kính thân khoảng 10 cm. Thân cây óng chuốt, không có gai, vỏ thân màu xám trắng dày với nhiều khe rãnh.
Lá chùm ngây là lá kép, mọc so le nhau. Các lá chét mọc đối nhau khoảng 6-9 đôi. Lá chùm ngây gần giống với lá rau ngót và đây chính là đặc điểm mà người ta hay bị nhầm lẫn giữa hai loại cây.
Vào khoảng tháng 4 đến tháng 6, hoa chùm ngây nở thành cụm, màu trắng trông giống như hoa đậu. Trái chùm ngây có màu nâu, mỗi quả dài 30-50 cm chứa khoảng 20-30 hạt màu nâu tối hoặc sáng.
1.2. Bộ phận dùng và thu hái
Hầu hết tất cả các bộ phận như thân, lá, hoa , quả, hạt, rễ chùm ngây đều được dân gian sử dụng làm thuốc.
Vì thế, thu hái cây chùm ngây được tiến hành quanh năm. Quả được thu hoạch từ tháng 7 đến tháng 9. Hoa từ tháng 4 đến tháng 6 và thu hái lá quanh năm. Riêng đối với thân, chúng được thu hoạch ở những cây đã trưởng thành.
1.3. Hàm lượng dinh dưỡng
Chùm ngây chứa đến 90 chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động sống của con người với hàm lượng khá cao bao gồm: Carbohydrate, chất béo, chất đạm, chất xơ, các vitamin A, B, C, các loại chất khoáng như: Canxi, magie, kali, natri, kẽm,...
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Trong số 90 chất dinh dưỡng tổng hợp, có đến 46 chất chống oxy hóa, 18 loại acid amin, 1 loại vitamin, 6 loại khoáng chất và các các hợp chất khác.
Theo tính toán của các chuyên gia, giá trị dinh dưỡng trong lá chùm ngây cao hơn quả và hoa chùm ngây, đặc biệt vượt trội so với nhiều loại thực phẩm như:
Vitamin C gấp 7 lần một trái cam
Vitamin A gấp 4 lần cà rốt
Canxi gấp 4 lần sữa
Kali gấp 3 lần chuối
Sắt gấp 3 lần cải bó xôi
Đạm gấp 2 lần sữa chua
2. Chùm ngây có tác dụng gì?
Với những thành phần hóa học đặc biệt, cây chùm ngây chứa đựng nhiều công dụng với sức khỏe cũng là điều không quá ngạc nhiên, cụ thể:
2.1. Ngăn ngừa thiếu máu
Rau chùm ngây chứa hàm lượng sắt cao hơn nhiều so với lượng sắt có trong thịt bò hay các loại thịt động vật khác.
Các nghiên cứu cho thấy có đến 28 mg sắt trong 100g bột lá khô. Vì thế, chùm ngây được khuyên dùng cho những bệnh nhân bị thiếu máu do sắt.
2.2. Chùm ngây trị táo bón
Hàm lượng chất xơ dưới dạng hòa tan và không hòa tan cao chính là “cứu tinh” cho tình trạng táo bón. Chúng có tác dụng thúc đẩy nhu động ruột, từ đó giảm chứng táo bón hiệu quả.
Có thể dùng cành non, lá non, hoa quả xanh đem luộc ăn đều có tác dụng này.
2.3. Rau chùm ngây bảo vệ gan
Việc tiêu thụ quá nhiều chất béo là một trong những nguyên nhân chính gây tổn thương cho gan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người.
Das N, Sikder K và các cộng sự trong một nghiên cứu công bố vào năm 2012 cho biết, hoạt chất silymarin chứa trong lá chùm ngây làm tăng chức năng men gan, bảo vệ gan khỏi các tổn thương này.
2.4. Hỗ trợ điều trị huyết áp cao
Lá chùm ngây chứa một lượng lớn các hợp chất như niazimicin và isothiocyanate chính là giải pháp “vàng” giúp ngăn ngừa, chặn đứng tình trạng dày lên của động mạch- tác nhân chính gây huyết áp cao.
Ngoài ra, một thảo dược hạ huyết áp cực kỳ hiệu quả khác chính là Giảo cổ Lam, độc giả có thể tham khảo tại bài viết dưới đây nếu bạn đang bị cao huyết áp nhé.
2.5. Ngăn ngừa ung thư
Không chỉ hỗ trợ giảm huyết áp, niazimicin còn có khả năng ngăn chặn các tế bào ung thư.
Ngoài ra, vitamin C, kẽm, các chất chống oxy hóa trong lá chùm ngây cũng là “kẻ thù” chống lại các chất gây ung thư và sự phát triển của các gốc tự do.
2.6. Ngừa loãng xương, bảo vệ xương chắc khỏe
18 loại axit amin và các khoáng chất như canxi, magie trong cây chùm ngây là nguồn dưỡng chất quan trọng, cung cấp chất dinh dưỡng cho xương, giúp xương chắc khỏe, khớp dẻo dai, hạn chế tình trạng loãng xương.
2.7. Tăng cường hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch luôn là hàng rào kiên cố để chống lại các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn hoặc các gốc tự do.
Theo một nghiên cứu mới nhất của Yu Yang và cộng sự vào năm 2019 đã cho thấy, lượng lớn các hoạt chất như vitamin C, kẽm, các chất chống oxy hóa có trong lá chùm ngây có tác dụng làm tăng sức đề kháng, cải thiện các hoạt động tế bào miễn dịch. Nhờ đó, giúp cơ thể luôn được bảo vệ trước mọi tác nhân vi khuẩn, virus gây bệnh.
2.8. Bột chùm ngây sấy lạnh giúp làm đẹp
Nếu chị em đang tìm cho mình một loại thảo dược tự nhiên cho làn da khỏe khoắn, tươi trẻ thì đừng bỏ qua thảo dược này.
Với thành phần hormon có tên gọi cytokinin, hạt chùm ngây là trợ thủ đắc lực giúp làn da luôn săn chắc, khỏe mạnh.
Kết hợp trong chùm ngây còn có vitamin C giúp làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ da trước những tác động của thời gian và tuổi tác.
Tham khảo thêm: Cách làm bột chùm ngây sấy lạnh làm đẹp
2.9. Rau chùm ngây cho bé
Không chỉ có tác dụng với người lớn, ít ai biết được rằng, rau chùm ngây cũng rất tốt cho sức khỏe và bé cưng nhà bạn, bởi sự đa dạng về các chất dinh dưỡng như vitamin, axit amin, chất chống oxy hóa hay các khoáng chất:
Tăng năng lượng: Chùm ngây rất giàu vitamin và khoáng chất. Vì thế, việc thường xuyên bổ sung trong khẩu phần ăn sẽ giúp bé yêu nhà bạn luôn tràn ngập năng lượng để học tập và vui chơi.
Cải thiện hệ miễn dịch: Chính nhờ hàm lượng cao vitamin C, kẽm và chất chống oxy hóa đã giúp cây chùm ngây bảo vệ trẻ khỏi sự tấn công của các loại virus, vi khuẩn gây bệnh.
Thúc đẩy sự trao đổi chất:
Giai đoạn phát triển của trẻ luôn cần đến sự trao đổi chất trong cơ thể. Tuy nhiên, tình trạng ốm, bị bệnh hay bị thương lại khiến cho quá trình này bị gián đoạn.
Việc bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết trong cây chùm ngây sẽ đảm bảo quá trình phát triển của các bé vẫn diễn ra bình thường. Hơn nữa, Canxi trong thảo dược quý này còn giúp trẻ phát triển về chiều cao và cân nặng vượt trội.
Tốt cho mắt: Với hàm lượng giàu vitamin A gấp 4 lần trong cà rốt, chế độ dinh dưỡng có chùm ngây sẽ giúp cải thiện thị lực cho trẻ, hạn chế các bệnh về mắt thường gặp.
Giải độc gan và thận
Nhanh lành vết thương
3. Cách sử dụng cây chùm ngây
Mặc dù cây chùm ngây chứa đựng nhiều loại công dụng tốt cho sức khỏe như thế, tuy vậy dùng như thế nào không phải ai cũng biết, hay sử dụng liều lượng như thế nào lại là một bài toán khó.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, liều dùng trung bình an toàn chỉ khoảng 6g/ ngày trong vòng 3 tuần. Tuy nhiên, nó còn phụ thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của người sử dụng. Để đảm bảo an toàn, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
Thông thường, chùm ngây thường sử dụng để chế biến nhiều món ăn đa dạng, có thể kể đến như :
Rau chùm ngây nấu canh
Nghiền thành bột nấu cháo, nấu bột
Lá chùm ngây ăn sống như rau xà lách hoặc ép thành sinh tố để uống
Quả chùm ngây nấu canh, ninh xương, xào thịt,...
Hoa chùm ngây pha nước uống như chè, trà sau khi đã sấy khô
4. Lưu ý trong quá trình sử dụng chùm ngây để có hiệu quả tốt nhất
4.1.Không ăn quá nhiều trong thời gian dài
Ăn quá nhiều một loại thực phẩm trong một thời gian dài sẽ không tốt. Rau chùm ngây cũng như vậy.
Do chứa hàm lượng lớn dưỡng chất, canxi và vitamin C, nếu ăn nhiều sẽ dẫn đến thừa vitamin C, canxi, gây hậu quả xấu đến sức khỏe.
4.2. Không ăn vào buổi tối
Vitamin C trong chùm ngây có thể dẫn đến tình trạng mất ngủ. Tránh ăn vào buổi tối để đảm bảo giấc ngủ cho bạn không bị trằn trọc hay gián đoạn nha.
4.3. Hạn chế sử dụng rễ và chiết xuất của nó
Bởi theo các nhà khoa học, trong rễ chùm ngây có chứa các chất độc hại có thể gây tê liệt, thậm chí là tử vong.
4.4. Không nên dùng cho phụ nữ có thai, nhất là trong 3 tháng đầu
Mặc dù vậy, rau chùm ngây không phải ai ăn cũng tốt. Bằng chứng là với phụ nữ mang thai, việc sử dụng rễ, hoa, vỏ cây chùm ngây có thể gây sẩy thai.
Nguyên nhân là do trong các bộ phận này có chứa alpha- sitosterol- một loại hormon trái ngược với hormon thai nghén là progesteron. Hormon này sẽ kích thích gây co bóp cơ trơn cổ tử cung và làm sẩy thai.
Trên đây là những thông tin chia sẻ về cây chùm ngây cũng như tác dụng đối với sức khỏe và lưu ý khi sử dụng. Hy vọng sau bài viết này, bạn sẽ có những góc nhìn mới để chăm sóc sức khỏe tốt hơn.
