04/05/2021
Trạch tả được nhiều người dân sử dụng để chữa bệnh gout trong dân gian. Thế nhưng, trạch tả là cây gì, trạch tả có công dụng gì khác ngoài điều trị gout. Bài viết dưới đây sẽ trả lời những câu hỏi này giúp bạn
1. Trạch tả là cây gì?
Trạch tả được gọi với rất nhiều tên gọi khác nhau như cây thủy tả, mã đề nước, cập tả, hộc tả, ngưu nhĩ thái,...
Tên khoa học: Alisma plantago aquatica L, thuộc họ Trạch tả.
2. Hình ảnh cây trạch tả
- Cây trạch tả có chiều cao khoảng 0,3 - 1m. Thân rễ trắng, hình con quay hay hình cầu.
- Lá trạch tả mọc từ dưới gốc lên, mọc thành cụm, dài 15 - 30cm. Lá hình lưỡi mác, nhỏ dần về phía cuống.
- Hoa lưỡng tính, có 3 cánh màu phớt hồng hay trắng. Cán hoa tròn, nhẵn, dài, xếp theo hình xoắn ốc.
- Quả bế, dạng đơn, không nứt vỏ. Rễ mảnh, trắng, mọc thành cụm và ăn sâu vào trong lòng đất.
3. Phân bố và bộ phận dùng làm thuốc
Trạch tả thường mọc ở một số nơi ẩm ướt, quanh các ao, hồ như Lai Châu, Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng. Hiện nay, một số tỉnh như Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Hòa Bình cũng có trồng cây này.
Bộ phận dùng làm thuốc: rễ củ trạch tả đã qua xử lý được dùng làm thuốc.
4. Trạch tả dược liệu
Củ trạch tả có hình bầu dục, hình cầu tròn hay hình trứng. Củ lớn nhất có chiều dài 6,6cm; đường kính 5cm. Lớp vỏ thô, màu hơi vàng với nhiều vành rãnh nông nằm ngang bao bọc ngoài củ. Xung quanh củ có nhiều rễ nhỏ, tơ.
Dược liệu bên trong củ màu trắng vàng, chủ yếu là tinh bột, cứng. Có vị hơi đắng, mùi nhẹ.
5. Thu hái, chế biến
5.1. Thu hái
Thông thường vào tháng 4, 5, khi phần lá chuyển sang màu vàng là lúc trạch tả được thu hoạch. Để đảm bảo chất lượng dược liệu tốt nhất thời gian kể từ lúc trồng đến lúc thu hoạch ít nhất là 3 tháng.
5.2. Chế biến
Trạch tả đã loại bỏ các tạp chất (thân, rễ, lá,...), vỏ cạo và rửa sạch.
Sau khi ủ mềm, thái từng lát dày rồi sấy khô.
Bên cạnh đó còn sử dụng muối để ủ trạch tả (phương pháp diêm trạch tả): phun nước muối lên trạch tả đã phơi khô, ủ kỹ để mặt ngoài có màu vàng, sau đó phơi khô thêm lần nữa.
Phương pháp diêm trạch tả sử dụng 2kg muối cho 100kg trạch tả
6. Công dụng - Tác dụng của trạch tả
Theo Y học cổ truyền và Y học hiện đại, tác dụng của cây trạch tả như sau:
Lợi tiểu. Đây là nghiên cứu đã được đăng trên Science Direct: Các hoạt động lợi tiểu và chống lợi tiểu của chiết xuất ethanol và nước của thân rễ Alismatis.
Chống xơ vữa động mạch và giúp hạ lipid máu.
Hạ huyết áp, ngăn ngừa sự phát triển của trực khuẩn lao
Lượng cholesterol và ure trong máu giảm
Chống viêm, ức chế sự tăng sinh của tổ chức trên u hạt
Hỗ trợ điều trị các bệnh về đường tiêu hóa như đau bụng, ợ chua, cảm cúm,...
Tuy chưa có nhiều nghiên cứu từ các nguồn chính thống, nhưng trạch tả được coi là một biện pháp chữa bệnh dại.
Lá trạch tả có tính chất rubefacient, dùng trong một số trường hợp sưng tấy, bầm tím và trị bệnh phong.
Chứng thận hư thủy thũng.
7. Cây trạch tả điều trị gout
Khi mắc gout, dấu hiệu đầu tiên để bạn nhận biết chính là lượng acid uric tăng cao trong máu. Khi đó, tại các khớp, các tinh thể muối urat được hình thành, làm cho người bệnh cảm thấy sưng tấy, đau nhức.
Cây trạch tả điều trị gout thông qua cơ chế lợi tiểu, natri, ure và lượng nước tiểu tăng lên, do đó, tăng bài tiết nước tiểu, ure và clorua.
Xem thêm:
Cây sói rừng chữa gout
Nước sắc trạch tả ức chế sự hình thành tinh thể canxi oxalat ở ống thận, làm giảm lượng canxi trong thận, từ đó giúp ngăn ngừa sỏi thận. Như vậy, thông qua đường tiết niệu, acid uric sẽ được đào thải nhanh hơn.
8. Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây trạch tả
8.1. Chữa chứng thận hư thủy thũng
Bài thuốc 1
Chuẩn bị
Lá trạch tả 100g
Râu ngô 100g
Thân cây sậy 100g
Cách dùng
Nguyên liệu được rửa sạch, cho vào ấm sắc cùng 700ml nước đến khi nước còn ⅓ ấm
Đổ ra bát và chia làm 2 lần uống: trưa và tối, uống sau ăn.
Uống liên tục trong 10 ngày liên tiếp.
Bài thuốc 2
Chuẩn bị
Trạch tả
Xa tiền thảo
Phục linh
Trư linh
Mỗi vị dược liệu 10g.
Cách dùng
Cho tất cả các nguyên liệu vào ấm với một lượng nước vừa đủ, sắc đến khi còn ½ ấm, tắt bếp.
Thang thuốc sắc uống trong 1 ngày, thay thang mới khi sang ngày hôm sau.
Tin liên quan
Bài thuốc 3
Chuẩn bị
Phục linh, trạch tả mỗi vị thuốc 6g
Cam thảo, quế chi mỗi vị thuốc 2g
Bạch truật 4g
Cách dùng
Các nguyên liệu được cho vào ấm cùng 600ml nước, sắc lửa nhỏ đến khi còn ½ ấm
Chia nước sắc thành 3 bát nhỏ, uống 3 lần/ ngày, sau ăn.
8.2. Chữa nóng gan
Nguyên liệu
Thục địa 12g
Củ mài 12g
Trạch tả 10g
Bạch phục linh 10g
Giác mộc 10g
Mẫu đơn bì 10g
Cách dùng
Các dược liệu được sao vàng, tán nhỏ thành bột hoặc có thể làm hoàn bằng hạt đỗ xanh.
Sử dụng 8 - 10 viên / ngày trong 10 ngày liên tục.
8.3. Chữa thận hư, đi tiểu rắt, tiểu buốt
Chuẩn bị
Trạch tả 1,2g
Cẩu tích 80g
Tang phiêu phiêu, bạch cốt long, xa tiền tử mỗi vị 40g
Cách dùng
Nguyên liệu được tán thành bột mịn, uống 8g / ngày, trước khi ăn.
Có thể dùng chung với 1 ít rượu ấm.
8.4. Lá trạch tả trị ho, viêm họng
Chuẩn bị
Gừng tươi 5g
Húng chanh và trạch tả, mỗi loại 30g.
Cách dùng
Nguyên liệu được rửa sạch, đập dập gừng tươi, thêm 300 ml, sắc đến khi cạn còn khoảng 50ml.
Sử dụng liên tiếp trong 5 ngày, mỗi ngày 1 lần.
Nên sử dụng khi thuốc còn ấm.
8.5. Trạch tả trị hoa mắt, chóng mặt do thiếu máu
Bài thuốc 1
Chuẩn bị: trạch tả 12g, long đởm thảo 10g, địa hoàng 15g, mộc ban 10g, hoa vương 10g, cúc hoa 10g, hoàng cầm 10g, tri mẫu 10g, sài hồ 10g.
Cách làm
Tất cả các nguyên liệu được cho vào ấm, sắc với lượng nước vừa đủ đến khi cạn ½
Mỗi lượt sắc, uống hết trong ngày.
Bài thuốc 2
Chuẩn bị
Trạch tả 15g
Cúc hoa 12g
Sơn khương 6g
Cách dùng
Các nguyên liệu trên được sắc với 500ml đến khi còn ½ ấm
Nước thuốc được chia thành 2 lần, dùng trong ngày.
Nên sử dụng trong vòng 7 - 10 ngày
8.6. Trạch tả trị bệnh gout
Bài thuốc 1
Chuẩn bị: Trạch tả, thục địa, xuyên khung, xích thược, đương quy, bạch truật, độc hoạt, bạch linh, mỗi vị 12g, đan sâm 16g.
Cách dùng
Sắc các vị dược liệu trên cùng 3 bát nước đến khi cạn còn ½ ấm thì tắt bếp.
Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần là 1 thang thuốc.
Bài thuốc 2
Chuẩn bị: Bạch linh 20g, trạch tả, trần bì, bán hạ chế, độc hoạt, nhũ hương, phòng phong, xuyên khung, nam bình, mỗi vị 12g, hồng hoa, một dược mỗi vị 8 g.
Cách dùng
Sắc các vị dược liệu trên cùng 3 bát nước đến khi cạn còn ½ ấm thì tắt bếp.
Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần là 1 thang thuốc.
8.7. Trị đi ngoài phân lỏng, viêm ruột
Bài thuốc 1
Chuẩn bị: Sa nhân và cam thảo mỗi vị 3g, trạch tả, mạch nha, bạch truật, bạch linh, thần khúc mỗi vị 10g.
Cách dùng
Thêm 3 bát nước vào cùng các nguyên liệu trên, đun đến khi còn ½ ấm.
Mỗi ngày uống 2 lần cho đến khi thấy các triệu chứng giảm bớt.
Bài thuốc 2
Chuẩn bị: Trạch tả 10g, xích phục linh 10g, nấm lỗ 10g, xa tiền tử 6g, phấn thảo 15g.
Cách dùng
Thêm 3 bát nước vào cùng các nguyên liệu trên, đun đến khi còn ½ ấm.
Mỗi ngày uống 2 lần cho đến khi thấy các triệu chứng giảm bớt.
Ngoài ra, còn một số bài thuốc trị bệnh chứa trạch tả như
Điều trị sốt khi người bị cảm nóng
Lipid máu giảm
Giảm mồ hôi trộm
Tiểu tiện không thông
Điều trị táo bón.
9. Trạch tả kiêng kỵ với đối tượng nào?
Vậy đối tượng nào không nên dùng trạch tả, người bệnh phải nắm bắt kỹ các thông tin như sau:
Người bị dị ứng với trạch tả
Người bị hỏa hư, tỳ hư không nên dùng trạch tả
Trước khi dùng trạch tả để điều trị bệnh, nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Nếu lạm dụng trạch tả sẽ khiến bệnh nhân cảm thấy đau mắt.
10. Trạch tả được mua ở đâu và với giá bao nhiêu?
Hiện nay, trạch tả được bán tại nhiều quầy thuốc Đông y hay một số các đơn vị kinh doanh dược liệu.
Mức giá dao động từ 300.000 - 350 000VND / kg. Mức giá này phụ thuộc vào từng khu vực, địa điểm mà bạn mua trạch tả.
Khi tìm mua trạch tả, bạn nên tìm hiểu những quầy thuốc có uy tín, chất lượng, tránh mốc mọt và tình trạng tẩm hóa chất trong dược liệu.
Bên cạnh việc mua hàng truyền thống, bạn có thể đặt mua trực tiếp trên website. Tuy nhiên, cần kiểm tra kỹ hạn sử dụng, nếu phát hiện thấy bất kỳ dấu hiệu nào như màu sắc, mùi vị lạ nên thông báo và liên hệ với đơn vị cung cấp để tiến hành kiểm tra.
11. Một số lưu ý khi sử dụng
11.1. Tương tác thuốc
Theo các nghiên cứu, trạch tả là loại cây ít độc. Thế nhưng, khi sử dụng nên dùng theo đúng liều khuyến cáo để người bệnh không gặp những tác dụng không mong muốn như sau
Sưng miệng, môi
Khó thở, đau đầu
Da nổi mẩn, ngứa ngáy
Trong quá trình uống thuốc, nếu thấy bất kỳ dấu hiệu lạ, ngừng ngay thuốc.
11.2. Bảo quản
Bảo quản nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ánh nắng trực tiếp
Trạch tả sau khi phơi khô để trong bình thủy tinh hay túi nilon đã hút chân không.
Để dễ sử dụng, có thể tán nhỏ.
Trên đây là những thông tin cần thiết giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về cây trạch tả cũng như công dụng và các bài thuốc chứa trạch tả, đặc biệt trong điều trị bệnh gout. Hy vọng bài viết sẽ nhận được những đóng góp và phản hồi tích cực.
Để được tư vấn cụ thể hơn về bệnh gout và sản phẩm hỗ trợ điều trị bệnh gout viên uống Cao Gắm, hãy liên hệ tới hotline 02163 541 383. Chúng tôi luôn đồng hành cùng bạn bảo vệ sức khỏe cho gia đình.
Đừng quên like, share và đánh giá nếu bạn cảm thấy bài viết này hữu ích nhé, Duockienminh cảm ơn độc giả nhiều!
